آخرین گزارش مصرف آب در ایران تا پایان آذر ۱۴۰۳، در کنار دستاوردهایی نظیر افزایش تعداد مشترکین، تصویری نگرانکننده از وابستگی به منابع زیرزمینی، هدررفت آب و ناکارآمدی شبکه فاضلاب ارائه میدهد. این وضعیت نیازمند مدیریت فوری است تا بتوان از بحران موجود به فرصتی برای تغییر و بهبود وضعیت آب و فاضلاب شهری در کشور تبدیل کرد.
آخرین گزارش مصرف آب در شهرها حاکی از آن است که منابع آبی کشور به نقطه بحرانی نزدیک شدهاند، اما همچنان فرصتی برای اصلاح و بهبود وجود دارد. مدیریت منابع آبی نیازمند اقداماتی فوری و تصمیمات آگاهانه است؛ تصمیماتی که امروز اتخاذ میشوند و میتوانند آیندهای متفاوت رقم بزنند.
آخرین گزارش وضعیت مصرف آب تا پایان آذر ۱۴۰۳ نشان میدهد که اگرچه تعداد مشترکین آب شهری ۲.۷ درصد افزایش یافته است، اما چالشهای جدی همچنان پابرجا هستند.
وابستگی بیش از ۵۲ درصدی به منابع زیرزمینی و کاهش مستمر آبخوانها، تهدیدهایی هستند که آثار آنها، از فرونشست زمین تا افت کیفیت آب، به وضوح نمایان شده است. همچنین، نرخ هدررفت آب در شهرها به میزان ۲۸.۲۲ درصد در شبکه، نشاندهنده مدیریت ناکارآمد زیرساختهاست.
در بخش فاضلاب، این گزارش تاکید دارد که ظرفیت تصفیهخانهها ۵.۴ درصد رشد داشته است، اما تنها ۵۵.۸۹ درصد از جمعیت شهری به شبکه متصل هستند که این مسأله پیامدهای بهداشتی و زیستمحیطی جدی به دنبال دارد به معنای دیگر نیمی از جمعیت شهری به شبکه فاضلاب متصل نیستند.
از سوی دیگر، مصرف روزانه سرانه ۱۹۷ لیتر آب در ایران، که به مراتب فراتر از استانداردهای جهانی است، الگوی ناکارآمدی از مصرف را به نمایش میگذارد. تعرفه پایین فروش آب نیز، در حالی که فشار اقتصادی بر خانوارها را کاهش داده، منابع مالی لازم برای توسعه و نگهداری شبکه را به شدت محدود کرده است.
با این حال، این چالشها به معنای بحران غیرقابلحل نیستند. کاهش هدررفت آب از طریق بازسازی زیرساختها، بازنگری در سیاستهای تعرفهای و ترویج الگوهای بهینه مصرف میتواند روند موجود را تغییر دهد. همچنین، بهرهگیری از فناوریهای نوین در بازچرخانی آب و توسعه زیرساختهای فاضلاب، راهکاری است که کشورهای موفق در پیش گرفتهاند.