همایش توان‌افزایی محیط زیستی تشکل‌های مردم‌نهاد و خانه‌های محیط زیست روز چهارشنبه نهم مهرماه ۱۴۰۴ با حضور جمعی از مسئولان، کارشناسان و فعالان حوزه محیط زیست در مشهد برگزار شد.
این رویداد به همت شرکت آب و فاضلاب مشهد و اداره‌کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی برگزار شد و همزمان با آن، آیین افتتاح خانه محیط زیست شرکت آبفا مشهد نیز انجام گرفت.
در این مراسم، حسین اسماعیلیان مدیرعامل شرکت آبفا مشهد و رئیس مجمع خانه هم‌افزایی انرژی و آب، سعید محمودی مدیرکل سازمان حفاظت محیط زیست خراسان رضوی، هادی رجایی‌نیا مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان رضوی، محمدحسین بازگیر مدیرکل دفتر مشارکت‌های مردمی و مسئولیت‌های اجتماعی سازمان حفاظت محیط زیست کشور، کامران داوری رئیس پژوهشکده آب و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد و مجید سرایداران عضو کمیته فنی و علمی یونایتد متریک حضور داشتند.
هدف از برگزاری این همایش، ارتقای سطح آگاهی زیست‌محیطی، تقویت همکاری‌های مردمی و نهادی، و توسعه ظرفیت‌های خانه‌های محیط زیست در راستای حفاظت از منابع طبیعی عنوان شد.
این رویداد با استقبال فعالان محیط زیست، اعضای تشکل‌های مردمی، دانشجویان و کارشناسان حوزه آب و انرژی همراه بود.
مدیرعامل آبفا مشهد: مشهد پیشتاز مدیریت مصرف آب در کشور است
حسین اسماعیلیان روز چهارشنبه در همایش توان‌افزایی محیط زیستی تشکل‌های مردم‌نهاد و خانه‌های محیط زیست که در سالن همایش‌های شرکت آبفا مشهد برگزار شد، اظهار کرد: مأموریت شرکت‌های آب و فاضلاب، اساساً مأموریتی زیست‌محیطی است؛ چه در حوزه آب و چه در حوزه فاضلاب. این هم‌راستایی موجب شده تا وزارت نیرو به‌ویژه در حوزه آب، اقدامات گسترده‌ای در زمینه حفاظت محیط زیست انجام دهد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد گفت: مشهد در سال‌های اخیر با وجود چالش‌های جدی از جمله خشکسالی‌های پی‌درپی، توانسته با اتکا به ظرفیت‌های مردمی و زیرساخت‌های پیشرفته، در مسیر مدیریت مصرف آب گام‌های مؤثری بردارد.
وی با اشاره به وضعیت بحرانی تأمین آب در مشهد افزود: مشهد یکی از قرمزترین کلان‌شهرهای کشور در حوزه تأمین آب است و تابستان امسال یکی از سخت‌ترین دوره‌ها را پشت سر گذاشت. با این حال، به لطف خداوند و تلاش همکاران، تأمین آب برای میلیون‌ها زائر بدون مشکل انجام شد.
اسماعیلیان با بیان اینکه تمرکز شرکت بر مدیریت مصرف آب بوده است، گفت: امسال با اجرای طرح‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، موفق شدیم مصرف آب را تا ۱۵ تا ۱۶ درصد کاهش دهیم، بدون آنکه قطعی آب رخ دهد. اگر مصرف سال گذشته تکرار می‌شد، ناچار به جیره‌بندی آب در مشهد بودیم.
وی ادامه داد: مشهد دارای کمترین میزان هدررفت فیزیکی آب در کشور است که حدود ۷.۸ درصد برآورد می‌شود. این موفقیت حاصل بهره‌گیری از پیشرفته‌ترین سیستم‌های تلمتری و اسکادا در کشور است که امکان رصد و اندازه‌گیری برخط را فراهم کرده‌اند.
مدیرعامل آبفا مشهد همچنین گفت: مشهد کمترین سرانه تولید آب را در کشور دارد و سرانه مصرف خانگی نیز حدود ۱۲۰ تا ۱۳۰ لیتر به ازای هر نفر است. ۶۵ درصد مشترکین مشهدی زیر الگوی مصرف آب قرار دارند که برخلاف روند سایر کلان‌شهرها، نشان‌دهنده کاهش سالانه مصرف آب در این شهر است.
وی با اشاره به طرح‌های مشارکتی افزود: مشهد پایلوت طرح ملی وزارت نیرو با عنوان «شهر حساس به آب» بوده که با هدف کاهش ۲۰ درصدی مصرف آب طی سه سال اجرا شده است. همچنین طرح «مشهد شهر دوستدار آب» با همکاری شهرداری مشهد اجرا شده و این شهر موفق به دریافت برند شهر دوستدار آب از یونسکو شده است.
اسماعیلیان در پایان تأکید کرد: اقدامات گسترده‌ای در قالب پروژه‌های مختلف در حال اجراست که با مشارکت مردم و نهادهای شهری، مسیر پایداری منابع آبی را هموارتر خواهد کرد.
۱۵۰ هزار دانش‌آموز در طرح همیاران آب آموزش دیدند
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد گفت: طرح «همیاران آب» یکی از بزرگترین برنامه‌های مشارکتی در حوزه آموزش و فرهنگ‌سازی مصرف بهینه آب در کشور است که امسال بیش از ۱۵۰ هزار دانش‌آموز تحت آموزش‌های تخصصی قرار گرفته‌اند.
حسین اسماعیلیان روز چهارشنبه در همایش توان‌افزایی محیط زیستی تشکل‌های مردم‌نهاد و خانه‌های محیط زیست افزود: این طرح با هدف مشارکت فعال دانش‌آموزان و دبیران در مدیریت منابع آبی کشور طراحی شده و اکنون با حضور نزدیک به ۱۰ هزار دبیر که نقش مروجین مصرف آب را ایفا می‌کنند، در حال اجراست.
وی ادامه داد: طی چند سال گذشته تلاش شد تا دبیران مدارس پس از گذراندن دوره‌های آموزشی، به عنوان مربیان تخصصی در حوزه مدیریت مصرف آب فعالیت کنند. این فرآیند از سال نخست با حضور تنها هزار نفر آغاز شد و امروز به یک شبکه گسترده آموزشی در سطح کشور تبدیل شده است.
اسماعیلیان با اشاره به نقش مؤثر دانش‌آموزان در انتقال مفاهیم مصرف بهینه آب به خانواده‌ها و جامعه، تأکید کرد: طرح همیاران آب یک حرکت ملی است که می‌تواند در تحقق اهداف کلان مدیریت منابع آبی کشور نقش‌آفرینی کند.
مدیرکل محیط زیست: کشاورزی سنتی عامل اصلی بحران آب کشور است
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی با اشاره به سهم بالای کشاورزی سنتی در مصرف منابع آبی کشور، اصلاح الگوهای کشاورزی و آموزش عمومی را راهکارهای اساسی برای مقابله با بحران‌های زیست‌محیطی دانست.
سعید محمودی روز چهارشنبه نهم مهرماه ۱۴۰۴ در همایش توان‌افزایی محیط زیستی تشکل‌های مردم‌نهاد و خانه‌های محیط زیست، گفت: از مجموع ۱۲۰ تا ۱۵۰ میلیارد متر مکعب آب تجدیدپذیر کشور، تنها ۷ تا ۸ درصد در حوزه بازچرخانی و مدیریت مصرف قرار دارد و بیش از ۹۰ درصد منابع آبی صرف کشاورزی می‌شود که در بسیاری موارد بازدهی اقتصادی ندارد.
وی با بیان اینکه کشاورزی سنتی در شرایط فعلی کشور نه‌تنها مقرون‌به‌صرفه نیست بلکه موجب تشدید بحران‌های زیست‌محیطی شده است، افزود: تصفیه و تبدیل آب ذخیره‌شده پشت سدها به آب آشامیدنی با استانداردهای لازم، فرآیندی پیچیده و پرهزینه است که نیازمند زیرساخت‌های دقیق و فناوری‌های پیشرفته است.
محمودی گفت: کشور ما با ابر بحران‌های زیست‌محیطی مواجه است و نگاه بخشی به مسائل آب، فاضلاب، کشاورزی و خاک نمی‌تواند راهگشا باشد.
وی آموزش و مشارکت مردمی را مهم‌ترین راهکار برای عبور از بحران‌ها دانست و گفت: کاهش مصرف آب شرب در کشور نشان‌دهنده همکاری مردم در اجرای سیاست‌های صرفه‌جویی است، اما برای دستیابی به توسعه پایدار، باید نسل‌های آینده را از دوران مدرسه با مفاهیم حکمرانی سرزمینی، آمایش و آینده‌نگری آشنا کنیم.
مدیرکل محیط زیست خراسان رضوی در پایان خاطرنشان کرد: تصمیم‌گیری‌های نادرست در سال‌های گذشته ناشی از فقدان آموزش‌های پایه‌ای در حوزه توسعه پایدار بوده و اگر امروز اقدامی جدی صورت نگیرد، آینده کشور با چالش‌های جدی‌تری روبه‌رو خواهد شد.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان رضوی: مشارکت مردم شرط عبور از بحران‌های زیست‌محیطی است
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان رضوی با تأکید بر ضرورت بازنگری در رفتارهای مدیریتی، مشارکت واقعی مردم را شرط اصلی عبور از بحران‌های زیست‌محیطی کشور دانست.
هادی رجایی‌نیا روز چهارشنبه نهم مهرماه ۱۴۰۴ در همایش توان‌افزایی محیط زیستی تشکل‌های مردم‌نهاد و خانه‌های محیط زیست، با قرائت اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، گفت: حفاظت از محیط زیست وظیفه‌ای عمومی است و هرگونه فعالیت اقتصادی یا غیر اقتصادی که منجر به تخریب غیرقابل جبران شود، ممنوع اعلام شده است.
وی با اشاره به تأکیدات مقام معظم رهبری بر حفظ حقوق نسل‌های آینده، افزود: متأسفانه در بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها، اولویت‌ها به نفع منافع کوتاه‌مدت نسل حاضر تغییر یافته و توجه کافی به آینده‌نگری و توسعه پایدار صورت نگرفته است.
رجایی‌نیا با انتقاد از تمرکز بیش از حد دولت‌ها در مدیریت امور، اظهار داشت: در گذر از سنت به مدرنیته، بسیاری از امور را از مردم گرفته‌ایم و به دستگاه‌های دولتی واگذار کرده‌ایم، در حالی که بدون مشارکت واقعی مردم، هیچ اقدام پایداری به نتیجه نخواهد رسید.
وی با اشاره به چالش‌های اجرایی قوانین زیست‌محیطی، از نبود ضمانت‌های اجرایی کافی و راه‌های فرار از قانون انتقاد کرد و خواستار توجه بیشتر نهادهای نظارتی و قضایی به اجرای دقیق قوانین شد.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان رضوی در پایان بر اهمیت آموزش زیست‌محیطی از دوره ابتدایی تأکید کرد و گفت: اگر نسل‌های آینده با مفاهیم توسعه پایدار و حکمرانی سرزمینی آشنا نشوند، تصمیم‌گیری‌های آینده نیز با خطاهای جدی مواجه خواهد شد.
خانه‌های محیط زیست باید مردمی بمانند، نه دولتی
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان رضوی با تأکید بر نقش مردم در مدیریت محیط زیست، خواستار پرهیز از دولتی‌سازی ساختارهای مردمی و گسترش واقعی گفتمان مشارکت عمومی شد.
هادی رجایی‌نیا روز چهارشنبه نهم مهرماه ۱۴۰۴ در همایش توان‌افزایی محیط زیستی تشکل‌های مردم‌نهاد و خانه‌های محیط زیست، گفت: در جوامع توسعه‌یافته، دولت‌ها کوچک‌ترند و سهم تشکل‌های مردمی در اداره امور بسیار بالاست. ما هنوز در ابتدای مسیر هستیم و باید از نقطه صفر به سمت مشارکت واقعی حرکت کنیم.
وی با اشاره به محدودیت‌های ساختاری و اجرایی دولت در حل بحران‌های محیط زیستی، افزود: حتی با بزرگترین دولت و بیشترین نیروی انسانی، نمی‌توان آسیب‌های گسترده در حوزه‌هایی چون آب و هوا را بدون حضور مردم مدیریت کرد. کشاورزان باید بدانند که نحوه مصرف آب چه پیامدهایی برای خودشان و جامعه دارد.
رجایی‌نیا با انتقاد از نگاه کلیشه‌ای به خانه‌های محیط زیست، تأکید کرد: این خانه‌ها نباید به ساختارهای دولتی تبدیل شوند، بلکه باید محلی برای فعالیت‌های مردمی و گفتمان‌سازی اجتماعی باشند. مشارکت مردم باید واقعی باشد، نه صرفاً در خدمت دولت.
وی با اشاره به تأکیدات رئیس‌جمهور در خصوص نقش مردم، گفت: دولت چهاردهم از آغاز فعالیت خود دو اولویت اصلی را مطرح کرده است؛ نهضت توسعه عدالت و آموزش. این دو محور می‌توانند در سال‌های آینده بسیاری از مشکلات را کاهش دهند، به شرط آنکه درک درستی از آن‌ها در جامعه شکل بگیرد.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان رضوی در پایان از آغاز اجرای برنامه «اقدام محل‌محور» خبر داد و گفت: این طرح با هدف واگذاری امور محلی به مردم از ابتدای مهرماه ابلاغ شده و دبیرخانه آن در دفتر امور اجتماعی استانداری مستقر است. امیدواریم با ورود واقعی مجموعه‌های مردمی، گفتمان مشارکت عمومی در سراسر کشور نهادینه شود.
بازگیر: سبک زندگی عامل مهم ناترازی محیط زیستی کشور است
مدیرکل دفتر مشارکت‌های مردمی و مسئولیت‌های اجتماعی سازمان حفاظت محیط زیست کشور با اشاره به ناترازی‌های گسترده در حوزه آب، انرژی و منابع طبیعی، سبک زندگی مردم را یکی از عوامل اصلی تشدید بحران‌های زیست‌محیطی دانست.
محمدحسین بازگیر روز چهارشنبه نهم مهرماه ۱۴۰۴ در همایش توان‌افزایی محیط زیستی تشکل‌های مردم‌نهاد و خانه‌های محیط زیست، گفت: سال‌هاست که کارشناسان محیط زیست نسبت به ناترازی‌های اکولوژیکی هشدار داده‌اند. ظرفیت زیستی کشور حدود ۰.۸۱ هکتار به ازای هر نفر است، در حالی که ردپای اکولوژیکی ما به بیش از ۲.۷ هکتار رسیده و این یعنی برای تأمین نیازهای فعلی، به منابعی معادل سه برابر وسعت ایران نیاز داریم.
وی با اشاره به بهره‌وری پایین در بخش کشاورزی و مصرف بی‌رویه منابع در برخی استان‌ها، افزود: این وضعیت ما را به یاد تئوری کاساندرا می‌اندازد؛ جایی که هشدارها درست هستند اما کسی آن‌ها را باور نمی‌کند.
بازگیر تأکید کرد: بخشی از ناترازی‌ها به ساختارهای مدیریتی و دستگاه‌های اجرایی مربوط می‌شود، اما بخش مهمی از آن به سبک زندگی مردم بازمی‌گردد. از نحوه مصرف انرژی در فصول مختلف گرفته تا استفاده بی‌رویه از خودروهای شخصی، همه این رفتارها ردپای زیست‌محیطی کشور را افزایش داده‌اند.
وی با انتقاد از مصرف بالای سوخت و استفاده گسترده از خودروهای تک‌سرنشین در شهرها، گفت: مشکلات زیست‌محیطی تنها با اصلاح سیاست‌ها حل نمی‌شود، بلکه نیازمند تغییرات اساسی در رفتارهای روزمره و فرهنگ مصرف است.
مدیرکل دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست در پایان خواستار توجه جدی به آموزش عمومی و اصلاح الگوهای زندگی شد و افزود: اگر سبک زندگی فعلی ادامه یابد، هیچ برنامه‌ای—even با بهترین ساختارهای اجرایی—نمی‌تواند بحران‌های زیست‌محیطی کشور را مهار کند.
