اجرای هوش مصنوعی در اداره‌ها و سازمان‌ها به عنوان یکی از تحولات کلیدی در دنیای مدرن شناخته می‌شود.

​​​​​​​با پیشرفت‌ سریع فناوری و افزایش حجم داده‌ها، سازمان‌ها به دنبال راهکارهایی هستند که بتوانند کارایی، دقت و به همان تناسب سرعت عمل خود را افزایش دهند. هوش مصنوعی با توانایی تحلیل داده‌های بزرگ، یادگیری از الگوها و اتوماتیک‌سازی فرایندها، به سازمان‌ها کمک می‌کند تصمیم‌گیری‌های بهتری داشته باشند و منابع انسانی و مالی خود را بهینه‌سازی کنند.
علی طاهری زاده، معاون اجرایی خانه هم‌ افزایی انرژی و آب و کارشناس حوزه هوش مصنوعی درباره چالش‌های اجرای هوش مصنوعی در اداره‌های دولتی به‌ ویژه در استان خراسان رضوی در گفت‌وگو با قدس خراسان با اشاره به نبود درک صحیح از هوش مصنوعی در اداره‌ها گفت: یکی از چالش‌های اصلی، عدم آموزش و درک درست از هوش مصنوعی در میان کارکنان و مدیران است که دلایل اصلی این اتفاق هزینه‌های بالای آموزش و کمبود نیروی متخصص برای آموزش و اجرای هوش مصنوعی مبتنی بر ساختار اداره‌های ماست.
علی طاهری‌زاده با اشاره به اشتباه رایج میان مدیران درباره تفاوت بین هوشمندسازی و هوش مصنوعی افزود: بسیاری از مدیران تفاوت میان این دو مفهوم را درک نمی‌کنند. هوشمندسازی به بهینه‌سازی عملکرد سیستم‌ها از طریق اتوماسیون اشاره دارد، در حالی که هوش مصنوعی به تحلیل داده‌ها و تجربه و یادگیری ماشین با استفاده از این داده‌ها مربوط می‌شود. متأسفانه بین مدیران ما توهمی وجود دارد که تصور می‌کنند کارهایی انجام داده‌اند اما در عمل این فعالیت‌ها، هوش مصنوعی محسوب نمی‌شود.

داده هوش مصنوعی باید شفاف باشد

وی با اشاره به پیش‌نیازهای این موضوع تأکید کرد: اگر ما مدل‌های هوش مصنوعی را به عنوان یک ماشین در نظر بگیریم سوخت آن داده است و تا زمانی که داده درستی در اختیار مدل‌های هوش مصنوعی قرار ندهیم نمی‌توانیم توقع خروجی درستی داشته باشیم.
معاون اجرایی خانه هم‌افزایی انرژی و آب با اشاره به بحث حکمرانی داده خاطرنشان کرد: سیستم‌ها و فرایندهای ما باید به شکلی برنامه‌ریزی، پیاده‌سازی و استانداردسازی شوند که نظارت، کنترل و ارزیابی دقیقی روی داده‌ها داشته باشند تا بتوانیم داده درست و باکیفیتی را به سیستم و مدل هوش مصنوعی بدهیم. داده‌ای که امنیت آن محفوظ باشد و کسی نتواند در آن نفوذ کند و شفاف نیز باشد به این معنی که منبع و مرجع آن مشخص باشد و کسی نتواند داده‌سازی انجام دهد.
طاهری‌زاده با بیان اینکه مقداری مقاومت نسبت به مسئله حکمرانی داده در ذات اداره‌ها، سیستم‌ها و سازمان‌های دولتی وجود دارد، افزود: وقتی دیتا و داده ما در بستر حکمرانی داده شفاف و برای آن برنامه‌ریزی می‌شود، برخی از این واهمه دارند که داده‌سازی‌های متناقض درون سازمانیشان برملا شود. در نتیجه یک مقابله مخفی و پنهانی با اجرای آن در اداره‌ها وجود دارد که باید فرهنگ‌سازی شود و نیازمند بازنگری است.

نخستین رویداد هوش مصنوعی با رویکرد زنجیره تامین انرژی و آب

چالش‌های امنیت سایبری، مانع رشد پروژه‌های هوش مصنوعی

وی با اشاره به مسائل امنیتی سازمان‌ها و سازوکارهای پیچیده آن‌ها برای ارائه اطلاعات گفت: دلیل اصلی آن، چالش‌های امنیت سایبری، نگرانی‌های امنیتی و کمبود کارشناسان امنیت سایبری در سازمان‌هاست که نیروهای گرانی برای سازمان‌ها محسوب می‌شوند در نهایت ترس از نفوذ و خرابکاری سایبری در سازمان‌ها مانع پیشرفت پروژه‌های هوش مصنوعی در اداره‌ها می‌شود.
معاون اجرایی خانه هم‌ افزایی انرژی و آب و کارشناس حوزه هوش مصنوعی با اشاره به ضرورت آموزش و ایجاد دستورالعمل‌های مشخص در سازمان‌ها به عنوان راهکاری در این باره یادآور شد: سازمان‌هایی مانند افتا و استانداری باید برای بهبود این وضعیت، به تدوین دستورالعمل‌های آموزشی و فرهنگ‌سازی در حوزه هوش مصنوعی و امنیت سایبری پرداخته و آن‌ها را به همه ادارات ابلاغ کنند.
طاهری‌زاده با بیان اینکه راهکار دوم یکپارچگی داده‌ها برای استفاده از آن در یک بستر امن است، تأکید کرد: باید یک سیستم یکپارچه برای مدیریت داده‌ها ایجاد شود تا دسترسی به داده‌ها به ‌طور شفاف و امن با ورودی و خروجی دیتا و سطوح دسترسی مشخص انجام شود و سیستم‌ها قائم به فرد با تصمیم‌گیری و سلیقه شخصی نباشند.
وی وجود یک سند چشم‌انداز و راهبرد صحیح در زمینه هوش مصنوعی برای سازمان‌ها را ضروری دانست و گفت: وجود یک سند چشم‌انداز و برنامه‌ریزی کلان در حوزه هوش مصنوعی کمک می‌کند هر سازمان به‌ طور هماهنگ و با هدف مشخصی اقدام کند، تکلیفش با خودش مشخص باشد و از رویکرد سلیقه‌ای هر سازمان جلوگیری شود.

چالش‌های امنیت سایبری در سازمان‌ها

نیاز به تغییر فرهنگ برای اجرای هوش مصنوعی در ادارات

از جمله کاربردهای هوش مصنوعی در ادارات می‌توان به پردازش خودکار اسناد، تحلیل داده‌های سازمانی، پیش‌بینی روندهای مختلف جامعه و بازار و بهبود خدمات مشتری یا ارباب رجوع اشاره کرد. این فناوری نه تنها موجب کاهش هزینه‌ها و زمان لازم برای انجام وظایف می‌شود، بلکه به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد که روی فعالیت‌های راهبردی‌تر خود تمرکز کنند.
با این اوصاف، پیاده‌سازی هوش مصنوعی در اداره‌ها با چالش‌هایی از جمله نیاز به تغییر فرهنگ سازمانی، آموزش کارکنان و اطمینان از امنیت داده‌ها نیز همراه است. در نتیجه می‌توان گفت موفقیت در اجرای هوش مصنوعی بستگی به توانایی سازمان‌ها در تطبیق با این تغییرات و بهره‌برداری از فرصت‌های جدید دارد.