با حضور رئیس مجلس شورای اسلامی، وزرای امور خارجه و میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و استانداران سه استان خراسان، آیین افتتاح دومین همایش منطقه‌ای دیپلماسی استانی در مشهد برگزار شد؛ رویدادی که محور اصلی آن، تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و بهره‌گیری از ظرفیت استان‌ها در پیشبرد دیپلماسی اقتصادی و فرهنگی کشور بود.
در این نشست که با حضور جمعی از سفرای جمهوری اسلامی ایران در کشورهای منطقه، نمایندگان مجلس و فعالان اقتصادی برگزار شد، بر لزوم واگذاری اختیارات به استان‌ها، تقویت بخش خصوصی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های مرزی برای رشد اقتصادی شرق کشور تأکید شد.
️در آغاز این رویداد، سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه و سید رضا صالحی‌امیری وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با هدف شرکت در اجلاس، وارد مشهد شدند و در فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد، مورد استقبال غلامحسین مظفری استاندار خراسان رضوی قرار گرفتند.
️این دو وزیر در گفت‌وگو با خبرنگاران بر اهمیت دیپلماسی استانی و نقش آن در توسعه روابط ایران با همسایگان تأکید کردند.
محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در سخنرانی افتتاحیه این اجلاس گفت: دیپلماسی مردمی و واگذاری مسئولیت‌ها به مردم و بخش خصوصی، مسیر تحقق توسعه پایدار کشور است.
️وی افزود: در برنامه هفتم توسعه، دولت باید به جای تصدی‌گری، خریدار خدمات باشد و تولید خدمات را به مردم، تعاونی‌ها و بخش خصوصی بسپارد. مرزها باید از نگاه امنیتی صرف خارج شده و به کانون‌های همکاری اقتصادی و فرهنگی تبدیل شوند؛ چرا که امنیت پایدار از دل توسعه و همکاری شکل می‌گیرد.
️رئیس مجلس با اشاره به جایگاه ویژه مشهد به عنوان محور پیوند فرهنگی و مذهبی جهان اسلام گفت: مشهد می‌تواند نماد پیوند ایمان، عقلانیت و سیاست خارجی ایران باشد. این شهر ظرفیت آن را دارد که از مسیر دیپلماسی استانی، محور گفت‌وگو و همکاری میان کشورهای منطقه شود.
️سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه نیز در این اجلاس با بیان اینکه «استان‌ها بازوان اجرایی سیاست خارجی کشورند»، اظهار کرد: درست است که سیاست یک امر حاکمیتی است، راهبرد‌ها باید در مرکز تعریف شوند و همه ملزم به اجرای آن باشند، اما سیاست خارجی بازوان متعدد و مختلفی دارد و ما باور داریم استان‌های ما می‌توانند جایگاه بازوان مؤثر سیاست خارجی را داشته باشند. راهبرد تعاملات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی می‌تواند به کشورهای همجوار گسترده شود. بسیاری از مشکلات امروز ما از مباحث مرزی و بازارچه‌ها گرفته تا مسئله قاچاق و اختلاف بر سر منابع آبی از این طریق قابل‌حل است. به همین دلیل هم می‌گوییم باید به این حوزه توجه شود.
وی افزود: بسیاری از مسائل ما با همسایگان از طریق ظرفیت‌های استانی قابل حل است. بازارچه‌های مرزی، تبادلات اقتصادی و تعاملات فرهنگی، ابزارهای واقعی دیپلماسی مؤثر هستند.
وزیر امور خارجه گفت: ما تمام‌قد در وزارت امور خارجه در خدمت این راهبرد دیپلماسی استانی هستیم؛ به‌خصوص در زمانه کنونی که اولویت اول ما، منطقه خودمان و کشورهای همسایه هستند.
️وی افزود: اولویت اصلی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، همسایگان‌اند و در شرایط تحریم، تقویت روابط منطقه‌ای بهترین راه برای کاهش اثر تحریم‌هاست.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشور خاطرنشان کرد: قدیم می‌گفتند مرزی که از آن کالا و مسافر رد می‌شود، سرباز رد نمی‌شود. حالا ما می‌توانیم بگوییم مرزی که از آن کالا و مسافر رد شود، تروریست و قاچاقچی از آن عبور نخواهد کرد. اینجاست که باید استان‌های مرزی در تعاملات تجاری، اقتصادی و گردشگری نقش‌آفرین باشند. نمایندگان مجلس در استان‌ها می‌توانند به مناطق همجوار خودشان تردد داشته باشند و زمینه‌ساز تفاهمات سیاسی باشند. این‌طور است که مرزها به کانون‌های صلح و امنیت تبدیل خواهد شد.
عراقچی تصریح کرد: همانطور که گفتم، ظرفیت‌های متعددی در استان ماست که فقط خود استان می‌تواند آن را به دنیا معرفی کند. به یاد دارم زمانی که در ژاپن سفیر بودم، توانستیم یک شرکت ژاپنی را با یک شرکت مشهدی مرتبط کنیم و در نتیجه، اساتیدی از ژاپن به دانشگاه فردوسی مشهد اعزام شدند تا بر خواص زعفران خراسان مطالعه کنند. بعد‌ها همین اساتید در جریان بازگشت به کشور خود به سفیران تبلیغ زعفران تبدیل شدند و شاخص صادرات این محصول راهبردی به ژاپن بیش از سه برابر رشد کرد.
وی تأکید کرد: یا مثلاً زمانی که سفیر ایران در فنلاند بودم، توانستیم در یک نمایشگاه منطقه‌ای یک غرفه ۲۰ متری تهیه کنیم و محصولات ایرانی با محوریت زرشک، زعفران و صنایع دستی را معرفی کنیم. به یاد دارم وقتی به ذهنمان رسید با شربت زعفران از بازدیدکنندگان پذیرایی کنیم، خیلی سریع یک صف بسیارطولانی در برابر غرفه ما تشکیل شد و من به چشم خودم دیدم مادری آمده بود با فرزند نوزادش که تلاش داشت به زور این شربت را به کام کودکش بریزد. خیلی تجربه خوبی بود. من باور دارم می‌توانیم از این کار‌ها بازهم ترتیب بدهیم تا بقیه محصولات و اقلام تولیدی کشورمان به محوریت استان‌ها را معرفی کنیم.
وزیر امور خارجه گفت: شوخی نیست وقتی می‌گوییم دیپلماسی زعفرانی، واقعاً باید یک شکل مراوده و مذاکره تعریف شود تا از صادرات فله و خام‌فروشی جلوگیری کنیم. ما واقعاً امروز باید دلمان بسوزد به حال استان‌هایی که اینها محصول منحصر‌به‌فرد ملی و حتی جهانی دارند؛ ازجمله همین خراسان رضوی که با زعفرانش در جهان زبانزد است. ما تمام‌قد در وزارت امور خارجه در خدمت این راهبرد دیپلماسی استانی هستیم؛ به‌خصوص در زمانه کنونی که اولویت اول ما، منطقه خودمان و کشورهای همسایه هستند.
وی بیان کرد: همین الان، برخی کشورهای همسایه ما هستند که کل صادرات ما به اروپا معادل با حجم و وزن صادرات ما به آنهاست. به همین دلیل پیشنهاد من این است که همه استانداران استان‌های مرزی، یک معاون بین‌الملل داشته باشند. توصیه من هم استفاده از ظرفیت رؤسای دفاتر امور خارجه در مناطق است که همزمان، جایگاه مشورتی در حوزه بین‌الملل نیز داشته باشند.
️در ادامه، سید رضا صالحی‌امیری وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با اشاره به نقش دیپلماسی فرهنگی و گردشگری در ارتقای تصویر ایران در جهان گفت: هدف ما مقابله با پروژه ایران‌هراسی است. باید با همکاری همه دستگاه‌ها، چهره واقعی ایران فرهنگی و تمدنی را به جهانیان نشان دهیم.
️وی از رشد ورود گردشگران خارجی از ۶ میلیون نفر در سال ۱۴۰۲ به بیش از ۷ میلیون و ۳۹۹ هزار نفر در سال ۱۴۰۳ خبر داد و افزود: بیش از ۷۰۰ پروژه گردشگری در کشور در حال اجراست که می‌تواند به پیشران اصلی اقتصاد ملی تبدیل شود.
️غلامحسین مظفری استاندار خراسان رضوی نیز در سخنان خود ضمن تأکید بر ضرورت هم‌افزایی سه ضلع دولت، مجلس و بخش خصوصی گفت: دیپلماسی استانی فرصت ارزشمندی است تا استان‌ها با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بومی خود وارد تعاملات اقتصادی و فرهنگی شوند. شرق کشور و به‌ویژه خراسان بزرگ، با موقعیت ژئوپلیتیکی ویژه و تنوع منابع، می‌تواند کانون اصلی توسعه منطقه‌ای باشد.
وی با اشاره به رشد ۳۶ درصدی صادرات خراسان رضوی در نیمه نخست سال ۱۴۰۴ گفت: این موفقیت نتیجه تعامل سازنده دولت، مجلس و بخش خصوصی است.
️استاندار خراسان رضوی در بخش دیگری از سخنانش کریدور شمال–جنوب از مسیر سرخس تا چابهار را یکی از پروژه‌های راهبردی کشور دانست و گفت: با تکمیل این مسیر ریلی، زمان حمل کالا از ۳۰ روز به کمتر از سه روز کاهش می‌یابد و این موضوع می‌تواند نقش ایران را در تجارت منطقه‌ای به‌طور چشمگیری تقویت کند.
️در پایان این نشست، استانداران خراسان شمالی و جنوبی نیز با اشاره به پروژه‌های بزرگ اقتصادی و مرزی در استان‌های خود، بر ضرورت تفویض اختیارات بیشتر به استان‌ها برای مدیریت روابط منطقه‌ای تأکید کردند. از جمله این پروژه‌ها، آغاز ساخت جاده مرز ماهیرود به فراه افغانستان به طول ۱۱۷ کیلومتر و توسعه همکاری‌های تجاری با کشورهای همسایه بود.
️دومین اجلاس منطقه‌ای دیپلماسی استانی، با هدف تقویت نقش استان‌ها در روابط بین‌الملل و هم‌افزایی ظرفیت‌های اقتصادی، فرهنگی و مردمی شرق کشور برگزار شد و به عنوان الگویی موفق برای همکاری میان سه ضلع دولت، مجلس و بخش خصوصی مورد استقبال شرکت‌کنندگان قرار گرفت.
